Gdy na rynkach jest bessa i leje się krew. Taryfy, upadek dolara, USA i Chin. Jak inwestorzy (nie) radzą sobie z emocjami?
Zapraszam do wideorelacji na końcu wpisu!
Od 20 lat jestem aktywnym inwestorem na giełdzie. Pracowałem jako makler, doradca inwestycyjny, tzw. „trader”. Zarządzałem funduszami inwestycyjnymi, byłem dyrektorem departamentów doradztwa inwestycyjnego w największych instytucjach finansowych w Polsce. I co z tego?
Miałem okazję przez wiele lat obserwować działania ludzi, zarówno z ogromnymi majątkami, jak i pomnażających swoje oszczędności z pracy. Przeżyłem hossę, bessę. W sumie niejedną, a do tego wiele krótszych kryzysów. Globalny kryzys finansowy (2008), upadek Grecji i Cypru oraz oczekiwania upadku Strefy Euro (2014), spowolnienie w Chinach i Brexit (2016), pandemia COVID (2020), oczekiwania recesji w USA (2022), wprowadzenie taryf przez prezydenta USA Donalda Trumpa (2025). I wiele innych. Jak sobie z tym radzić?
Nie będzie to kolejna magiczna metoda. Poświęć 15 minut dziennie i naucz się inwestować. Nie będę też rozwodził się nad czynnikami, dla których Chiny i Dolar mają upaść,czy czeka nas kryzys i upadek gospodarek. Zostawię to osobom szukającym clickbaitów. Skupię się na nas – ludziach.
Krótko o historii
Zacznijmy od kilku słów o historii. Ale nie bańki tulipanowej z XVII wieku. Ani kryzysu w USA z 1907. Nawet nie wielkiej depresji z lat 1929-1932. Współczesna historia dostarcza nam wystarczająco wiele przykładów, co bardzo fajnie zebrała jeden z największych banków inwestycyjnych na świecie – JP Morgan. Odniósł to do dolara zainwestowanego w latach siedemdziesiątych.
Widać, że powody do sprzedaży akcji pojawiały nam się z maniakalną wręcz namiętnością. Pod koniec lat 70tych BusinessWeek pisał o śmierci akcji, gdy przez dekadę praktycznie nie rosły. Przeżyliśmy kilka kryzysów finansowych, trochę wojen. W większości przypadków korekty były krótkie i rynek powracał do wzrostów. Zazwyczaj bez inwestorów indywidualnych na pokładzie.
Emocje inwestorów
Tak, inwestorzy łatwo dają się ponieść emocjom. Co ma fatalne dla nich skutki. Widać to po stopach zwrotu.
źródło: Dalbar, za investhink.org
Co odpowiada za to, że przeciętny inwestor odnotowuje dramatycznie niższe stopy zwrotu z rynków akcji i obligacji, niż pokazuje to indeks?
źródło: Dalbar, za investhink.org
Czyli nasze emocje… Trudne to jest do zrozumienia, zwłaszcza jeśli nigdy nie pracowaliśmy w trading roomie lub zawodowo przez jakiś czas nie inwestowaliśmy na giełdzie. Okazuje się, że mają one kluczowe znaczenie. Dlaczego? Ponieważ wpływają wprost na nasze decyzje. A nieraz po fakcie nie możemy uwierzyć, że sprzedaliśmy akcje w dołku albo kupiliśmy na górce.
Którą książkę wybrać?
Dlatego dzisiaj o 4 książkach w kilku minutowej wideorelacji.
Krótko opowiadam, w którą z książek warto zainwestować swój czas:
- “Twój mózg, twoje pieniądze”, J. Zweig,
- “Błądząc po Wall Street”, B. Malkiel,
- “Behawioralny portfel inwestycyjny”, E. Ostrowska,
- “Giełda i psychologia”, P. Zielonka.
Która jest moim zdaniem **najciekawsza? przekonajcie się sami poniżej. Zapraszam do obejrzenia.
